1700’lü yıllarda Osmanlı İmparatorluğu saraylarının hemen hemen her köşesinde kullanılan ve ünü Avrupa’ya kadar yayılınca dönemin padişahı tarafından hazırlanan fermanda, formül bilgilerinin paylaşılması yasaklanan ardından da, casusluk olaylarına konu olan Edirne kırmızısı yıllar sonra tekrar Edirne’de hayat bulmaya başladı.
Trakya Üniversitesi tarafından bir master plan çerçevesinde yürütülen Edirne Kırmızısı çalışmalarında büyük bir adım daha atıldı. Rengin üretiminde kullanılan kök boya bitkisi Rubia tinctorumun Edirne topraklarında yetiştirilerek çoğaltılması için yapılan çalışmalar sonucunda bitkinin kök hasadı yapıldı. İlk hasat olmasına rağmen ortaya çıkan verim daha da umutlandırdı. Kök boya üretiminde kullanılacak bitkinin analiz çalışmaları da ümit verici. Bitkinin ilerleyen dönemde bölge çiftçisi tarafından alternatif tarım olarak kullanılması hedefleniyor.
RENGİN FORMÜLÜNE ULAŞMAK İÇİN CASUSLUK OLAYLARI YAŞANDI
Kök boya bitkisi Rubia tinctorumundan üretilen Edirne kırmızısının 1700’lü yıllarda çok popüler olduğunu açıklayan Trakya Üniversitesi Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan, o dönemde Osmanlı saraylarının baştan aşağı Edirne kırmızısı renginde donatıldığının kitaplarda yer aldığını açıkladı. Edirne kırmızısının ününün Avrupa’ya kadar yayılınca, bütün boyama ustalarının, tekstilcilerin, sanayicilerin ve sanatçıların bu rengin peşine düştüğünü anlatan Prof. Dr. Tan, padişahın fermanıyla bu rengin formüllerinin paylaşılması yasaklanınca, kentte o dönemlerde uzun süre casusluk olaylarına yaşandığına dikkati çekti.
YILLAR SONRA UMUTLAR YENİDEN YEŞERDİ
Yıllar sonra Edirne kırmızsının kent kimliğine kazandırılması için Trakya Üniversitesi olarak çok yoğun çalışmalar gerçekleştirdiklerini açıklayan Trakya Üniversitesi Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan, Park ve Bahçe Bitkileri Bölümü olarak yürüttükleri projeye okulun bütün akademik ve idari personelinin bu çalışmaya katkı sağladığını Edirne kırmızısının üretiminde kullanılan kök boya bitkisi Rubia tinctorum üzerinde yoğun araştırmalar gerçekleştirdiklerini belirtti.
ÇİFTÇİYE ALTERNATİF ÜRÜN OLACAK
Park ve Bahçe Bitkileri Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Sedat Karadavut da, “Edirne Şartlarında Doğal Boya Bitkisi Kökboya’nın (Rubia Tinctorum L.) Tarımsal Potansiyelinin Belirlenmesi” isimli TÜBAP projesi kapsamında mayıs ayında Havsa Meslek Yüksekokulu arazisine dikilen 1000 adet fidenin hasadının gerçekleştirildiğini açıkladı. Alınan verilerin analizleriyle birlikte ilerleyen yıllarda üretimde verim artışı beklediklerini ifade eden Karadavut, “Sonuçların alternatif ürün olarak bölge çiftçine faydalı olacağına inanıyoruz.”dedi.
Park ve Bahçe Bitkileri Bölümünden Öğr. Gör. Adnan Çolak da, uzun süren çalışmalar sonucu Rubia Tinctorum bitkisinde ilk hasadı gerçekleştirmenin gururunu yaşadıklarını anlattı. Çolak, kök boya için bakıldığında ümit verici verimle karşılaştıklarını vurguladı.
