CHP PM Üyesi, Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer, “Milyonlarca engelli eğitim, sağlık, istihdam ve erişilebilirlik gibi yaşamsal haklara ulaşamıyor. 1 trilyon 750 milyarlık 2022 yılı bütçesinin sadece yüzde 1,6’sı engellilere ayrılmış durumda. Engelli aylıklarının artan döviz ve düşen alım gücü karşısında kuşa döndüğünü ifade AKP iktidarı engellileri muhtaç vatandaş kılmaya çalışıyor” dedi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) PM Üyesi, Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle yazılı bir açıklama yaptı.
Milyonlarca engelli eğitim, sağlık, istihdam ve erişilebilirlik gibi yaşamsal haklara ulaşamadığına dikkat çeken Dr. Yüceer, 2022 Yılının 1 trilyon 750 milyar 957 milyon TL’lik bütçesinin sadece yüzde 1,6’sı engellilikle ilgili tahsis edilmesine tepki gösterdi. Dr. Yüceer, “Ülkemizdeki nüfusun yaklaşık yüzde 12’si engelliyken, engellilere bütçede yüzde 1,6’lık pay ayrılması AKP iktidarının engellileri muhtaç vatandaş kılmaya çalışmasının göstergesidir” dedi.
“DEVLET KENDİ KOYDUĞU KOTAYA UYMUYOR”
Toplumun önemli bir parçasını oluşturan engellilerin işgücüne katılmalarının her bakımdan öncelikli olması gerektiğini ancak engelli işsizliğinin her geçen gün arttığını söyleyen Dr. Yüceer, “Türkiye’deki genel işsizlik oranının yüzde 12 civarında ancak çalışabilir engelliler arasında ise işsizlik oranın yüzde 80’ler seviyesinde seyrediyor. 2018 ve 2020 yıllarında yapılan EKPSS sınavından sonra yaklaşık olarak 200 bin engelli aday atanmayı veya bir iş bulmayı beklerken, engelliler için açılan kadro sadece 2 bin 5’te kalmıştır. 2021 EKPSS Yerleştirme Sonuçlarına göre ise 62 bin 311 kişi işe yerleşmek amacıyla tercih yapmış ancak sadece bin 961 kişi kamuda işe yerleşebilmiştir. Kanuna göre toplam kamu personelinin yüzde 3’ü kadar engelli çalıştırma yükümlülüğü bulunuyor ancak devlet kendi koyduğu kotaya uymuyor. Sadece kamuda yaklaşık 8 bin engelli memur kontenjan açığı varken yapılan bu atama engelli yurttaşlarımıza haksızlıktır. Özel sektörde ise bulunan yüzde 4 kotasına göre engelli işçi kotası açığı ise 19 bin. Artık yetersiz hale gelen bu kotalar yükseltilmeli. Bir an önce engelliler için 10 bin ilave atama yapılmalıdır” dedi.
“ENGELLİ AYLIKLARI KUŞA DÖNDÜ”
Engelli aylıklarının artan döviz ve düşen alım gücü karşısında kuşa döndüğünü ifade eden Dr. Yüceer, “Günümüz itibariyle 448 bin 335 engelli birey (raporları %40 – 69 ve 18 yaş altı engelli ailesi) 662,97 lira, 282 bin 820 engelli birey (raporları %70 ve üzeri) 992 lira aylık almaktadır. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının idari kayıtlarında ‘Ağır Engelli’ kişi sayısı 764 bin 271‘dir. Bunlardan 520 bin 068 kişiye evde bakım hizmeti verilmektedir. Evde engelli bakım aylığı ise bin 798 liradır. Zaten yetersiz olan aylıklar artan döviz ve düşen alım gücü karşısında kuşa dönmüş durumda. Bu rakamlarla engelliler yaşamlarını nasıl sürdürebilir? Bu aylıklar günümüz şartlarında hiçbir şey ifade etmemektedir” diye konuştu.
EĞİTİM BÜTÇESİNDEN ENGELLERİNİN PAYINA DÜŞEN YÜZDE 1
Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinin iç kurumsal dağılımına bakıldığında engellilerin eğitimiyle görevli Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü bütçesinin Bakanlık bütçesine oranının yüzde 1 seviyesinde olduğuna dikkat çeken Dr. Yüceer “Bu oran engellilerin eğitiminin ne kadar ciddiye alındığının en açık göstergesidir. Okullar ve sınıflar erişilebilirlik mevzuatından uzak olduğu, müfredat içeriğinde ve sunumunda engellilerin esas alınmadığı için engelli öğrencilerin eğitiminde ciddi aksamalar yaşanmaktadır. Özel eğitim okullarında, özel eğitim sınıflarında ve kaynaştırma eğitiminde okul, sınıf ve eğitimcilere kapsamlı bir şekilde engelli haklarına uyum programı uygulanmalıdır” ifadelerini kullandı.
Ücretsiz sağlık hizmetinin engelliler ve tüm yurttaşlar için en temel yaşam hakkı olduğunu belirten Dr. Yüceer, engelli sağlık raporlarının evrensel kurallara uygun bir şekilde ve tüm kurumlarda tartışmasız olarak geçerli sayılabilecek biçimde düzenlenmesi gerektiğini söyledi.
“AKP İKTİDARI ENGELLİLERİ EVLERİNDE HAPİS HAYATINA MAHKÛM EDİYOR”
2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’la tüm kamu kurum ve kuruluşlarının 7 yıl içinde engelliler için erişilebilir hale getirilmesine karar verildiğini ancak bu hükmün 2012’den beri çeşitli gerekçelerle defalarca ertelendiğini ve erişilebilirlik düzenlemesi 16 yıldır hayata geçirilmediğini hatırlatan Dr. Yüceer, “Tüm yaşam alanlarının ve toplu taşım araçlarının artık daha fazla uzatılmadan evrensel standartlar çerçevesinde engellilerin yaşamlarına uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Erişilebilirlik bir insan hakkıdır. AKP iktidarı ise engellilerin haklarını erteleyerek engelli bireyleri evlerinde hapis hayatı yaşamaya mahkûm ediyor” dedi.
ENGELLİ KADINLARIN YAŞAMI DAHA ZOR
Engelli kadınların yaşamlarının çok daha zor olduğunu belirten Dr. Candan Yüceer, Türkiye Körler Federasyonu tarafından yapılan bir araştırmaya atıf yaparak şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye Körler Federasyonu’nun yaptığı araştırma göre; Engelli olmayan kadınların işsizlik oranı yüzde 16,3 iken çalışabilir engelli kadınlar arasında işsizlik oranı yüzde 32’ye yaklaşıyor. Engelli kadınların yüzde 34’ü eşlerinden, yüzde 16’sı babalarından, yüzde 13’ü annelerinden, yüzde 11’i ise çocuklarından şiddet görüyor. Engelli kadınlara yönelik şiddetin yüzde 80’i ev içinde gerçekleşiyor. Engelli kadınların yüzde 27,3’ü herhangi bir hakkının ihlal edildiğini kabul ediyor. Bu durumda olanların yüzde 80,8’i hak arama mekanizmalarını kullanamadığını söylüyor. Engelli kadınların yüzde 43,9’u psikolojik desteğe ihtiyaç duyduğunu, bunların yüzde 93’ü psikolojik destek alamadığını belirtiyor. Tüm bu veriler bize engelli kadınlarla ilgili ayrı ve özenli bir çalışma yapılması gerektiğini söylüyor.”
