CHP Tekirdağ Milletvekili ve Parti Meclisi Üyesi Candan Yüceer, ayçiçek yağında yaşanan tedarik krizi ve fahiş fiyat artışların araştırılması amacıyla bir grup milletvekiliyle birlikte TBMM’ye araştırma önergesi verdi.
Ayçiçek yağı üretiminde özel olarak Tekirdağ, genel olarak ise Trakya bölgesinin ağırlığına dikkat çeken Yüceer sözlerine şu şekilde devam etti:
“İki büyük sorunumuz var şu an. İlki ayçiçek yağında ciddi bir arz krizi yaşanıyor. Market rafları dahil olmak üzere toplam yağ stokumuz en fazla bir ay bizi idare edecek durumda. Yeni bir tedbir alınmazsa Mart sonu-Nisan başı gibi ayçiçek yağı bulamayacak vatandaş. İkinci büyük sıkıntı ise fiyat artışı. TÜİK’in çarpıtılmış rakamlarına göre bile enflasyon yüzde 50’yi geçti. Gerçekte ise bu rakamın iki katı kadar artış yaşanıyor. Özellikle gıda enflasyonu aldı başını gitti. Ayçiçek yağında fiyat artışı ise bu son krizden önce bile yüzde 100’ün üzerindeydi. 2020 Eylül ayında 5 litrelik Ayçiçek yağı sadece 63,6’ken bugün bu rakam serbest piyasada 150 ile 250 TL arasında seyrediyor. 1 litrelik Ayçiçek yağı ortalama 37 TL’den satılmakta. Oysa geçen sene bu vakitlerde sadece 16.5 TL’ydi. Mutfak yangın yerine döndü.”
SORUMLU AKP’NİN YANLIŞ TARIM POLİTİKALARIDIR
Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü 2018 Yılı Ayçiçeği Raporu’na göre, Türkiye’de bitkisel ham yağ üretiminin yüzde 50’si ayçiçeğinden karşılanmaktadır. Türkiye dünyanın önde gelen yağ üretici ve tüketicileri arasında yer almaktadır. Ülkemiz dünya üretiminde 6. sırada. Türkiye İstatistik Kurumu’nun bitkisel üretim istatistiklerine göre ise 2019-2021 yılında ayçiçeği üretimi 1.9 ile 2.1 milyon ton arasında seyretmekte. Bu üretimin büyük bir kısmı yağlık. Ancak ne yazık ki üretim tüketimi karşılamıyor. Türkiye’nin dünya Ayçiçek ithalatının yüzde 32.4’ü tek başına yaptığı ve dünya yağ ithalatında lider ülke olduğu gerçeğinin altını çizen Yüceer sorunun dışa bağımlılığı teşvik eden yanlış tarım politikalarında olduğunu söylüyor. Yüceer’e göre;
“Rakamlar ortada. Türkiye yağ ihtiyacının sadece yüzde 64’ünü karşılıyor. Kalan miktar ise dışarıdan ithal ediliyor. 2020-21 sezonunda ayçiçek yağı ithalatı 800 bin, Ayçiçek tohumu ithalatı ise 1 milyon 150 bin civarında seyretti. Bu tablonun sorumlusu AKP’nin ithalatçı tarım politikasıdır. 5 Kasım 2021 tarihinde Ayçiçek tohumu ithalatında gümrük vergisi sıfırlandı. 25 Kasım 2021’de ise Ayçiçek yağı ithalatında gümrük vergisi yüzde 3’e kadar düşürüldü. Bu kararlar daha sonra iki defa uzatıldı. 1 Temmuz 2022 tarihine kadar ithalat gümrük vergisiz yapılacak. İçeride üretim yapmak yerine dışarıdan almayı teşvik eden bu düzen tarımı bitirdi. Artık Türkiye buğday ve ayçiçeği başta olmak üzere hemen hiçbir tarım ürününde kendine yeter bir ülke değil. Üstelik ithalat serbest bırakılırken dolar da patladı. 1 Ocak 2021’de 7.43 olan dolar kuru 1 Ocak 2022 itibariyle 13.36’dan işlem gördü. Yağı dışarıdan ve pahalı satın alıyoruz. Türkiye’nin gerçeği bu.”
SAVAŞ TABUTA SON ÇİVİYİ ÇAKTI
Türkiye Ayçiçek yağının yüzde 36’sını, Ayçiçek tohumunun ise yüzde 80’ini yurt dışından ithal etmekte. Bu ithalatın yüzde 50,6’sı Rusya % 14,6’sı ise Ukrayna kaynaklı. Rusya-Ukrayna savaşı Ayçiçek yağı ithalatını durdurdu. Dışişleri Bakanlığı’nın Tarım Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığıyla koordineli bir şekilde harekete geçmesi, gıda arzı için adım atması gerektiğine vurgu yapan Yüceer son durumu şöyle özetledi:
“Azak denizinde içi yağ dolu 5-6 gemi Türkiye’ye gelmeyi bekliyor. Azak denizinin kontrolü Rusya’nın elinde olmasına rağmen Rus yetkililer gemilerin Rostov limanından çıkışına izin vermemekte. Gemilerin bekletilmesi örtülü bir gıda ambargosu aslında. Türkiye bu sorunu acilen çözmek zorunda. Aksi taktirde ayçiçek yağı karaborsaya düşecek. Marketlerde yağ bulmak imkansız hale gelecek. Asıl çözüm ise dışa bağımlılıktan kurtulmak, milli tarıma geçmek tabii. Çünkü savaşın başlamasıyla birlikte tonu 1400 dolara satılan Ayçiçek yağı 2000 dolardan işlem görür hale geldi. Yani Rusya izin verse ve o gemiler Türkiye’ye gelse bile Ayçiçek yağının fiyatı iki kat artacak.”
